Şirket değeri neye bağlıdır? İşte size şirketinizin değerini 5 alanda test etmeniz için faydalanabileceğiniz sorular…
Bir şirket sahibine hayatta en değerli varlığın nedir diye sorsak, büyük olasılıkla ilk 3’ü içinde “şirketim” demesi hiç de sürpriz olmaz, öyle değil mi? Zira hem maddi hem de entelektüel sermayesini, zamanını, emeğini ve enerjisini vakfettiği şirketinin bir patron gözüyle çok değerli olması kadar doğal bir sonuç olamaz. Bununla birlikte, duygusal olarak biçtiğimiz bu değeri gelin, objektif bir şekilde değerlendirelim ve test edelim, ne dersiniz? Uzun bir test olmasın, 5 temel alanda gözden geçirelim.
Şirketimiz bize ne derece bağımlı?
Şirketimiz bize ne derece bağımlı? İlk olarak bu konudaki durumumuza bir bakalım. Şirketimiz bize, patrona ne derece bağımlıysa, tabiri caizse, “tek adamcılık”la işler yürüyorsa, üzgünüm bu konudan zayıf not alacaksınız. Neden mi, şirketinizden sizi çıkardığımızda geriye bir işletme kalmıyor da ondan☺. O halde şirket değeri yüksek olsun istiyorsak, bu bağımlılığın yerine, işletmemizde kurumsal hafızanın oluşturulması, işlerin belli prensiplerle ekibe delegasyonu, işe alımdan tutun da, pazarlama, satış ve finansal yönetim dahil bir çok konuda hesap verilebilir ve kontrollerle yönetilecek bir sistem koymamız şart. Henüz bu noktada olmayabiliriz ancak ertelemek yapılabilecek en büyük hatalardan biri. Bu konu o kadar kritik ki, bırakın şirket değeri etkisini, patron bir gün kendi isteği dışında bir nedenden şirketinin başında olamadığında, şirket kaç yıllık olursa olsun, ayakta kalamıyor, birçok örneği var ve tecrübeyle sabit. Dolayısıyla, hayat memat meselesi.
Operasyonel karlılık var mı?
Operasyonel karlılık var mı? Şirketimizin istikrarlı operasyonel karlılığı, yani temel iş alanımızdan yarattığımız kar yine şirketimizin değer göstergelerinden biri. Bazı şirketlerin ciro tutarları ve dönem sonu karları yüksek seyretse de bu karın sürdürülebilirliği ve ana faaliyet konusundan kaynaklanan kısmı şirket değeri tespitinin asıl dayanağıdır. Vergi, faiz ve amortisman öncesi kar tutarı (FVAÖK), tek seferlik veya normal iş alanımızın dışındaki gelir ve giderlerin etkisinden ayrıştırılarak dikkate alınır. Örneğin, bir şirketin dönem sonu karı o yıl içinde satılan büyük bir gayrimenkul veya iştirak hissesinden kaynaklı olarak çok yüksek çıkabilir. Ancak bu satış, arızi bir işlem olduğundan, şirket değeri sonucunda bir değişime neden olmaz.
Düzenli nakit akışı var mı?
Düzenli nakit akışı var mı? Evet operasyonel karlılık iyi bir gösterge ancak tek başına yeterli değil. Bu karlılık ancak düzenli ve istikrarlı bir nakit akış tarihçesiyle destekleniyorsa güzel bir puan alırız. Bununla birlikte asıl yüksek puanı aynı döngünün gelecekte de devam edeceği öngörüsünü kuvvetlendirecek müşteri sözleşmelerimiz, aboneliklerimiz, bayi ağımız, patrona bağımlı olmayan sadık müşteri profilimiz varsa işte o zaman hak edebiliriz.
Rakiplerimizden farkımız ne?
Rakiplerimizden farkımız ne? Bu da testimizdeki dördüncü soru. Sektörde bizimle aynı işi yapanlarla mukayese edildiğinde ne kadar güçlü ve bizi farklı konumlandıran bir “spesifik değer önermemiz” var? Eğer şirketimiz diğerlerinden farkını ortaya koyamamış ve bunun pazarlamasına bugüne kadar odaklanmamışsa, fiyat rekabeti sarmalında savruluyoruz demektir. Bunun sonucu da bu kritere göre düşük puan almak ve şirketimizin değerini aşağı çeken etkisini göz ardı etmemek olmalı.
Büyüme potansiyeli nedir?
Testin son konusu, şirketin büyüme potansiyeli. Peki neye göre mi bu potansiyeli değerlendirebiliriz. Beklenen büyümenin hangi ürünlerle, hangi pazarda ve lokasyonlarda olacağı, başka ürünler veya çözüm ortaklarıyla çapraz satış olasılıklarının bulunup bulunmadığı ve şirketimizin çekirdek yeteneğiyle hangi yeni alanlara aday olduğu gibi farklı detaylara inilebilir. Bu demek oluyor ki şirketimizin geçmişi ve bugünkü finansal göstergeleri geleceğinin tek teminatı olarak kabul edilmiyor. Gelecek öngörüsü de şirket değeri belirlenmesinde bir o kadar önemli.
Evet testin sonuna geldik. Şimdi kendimize dürüst olma zamanı. Objektif bir değerlendirme sonucunda vardığınız şirket değeri, sizin gözünüzdeki duygusal değerini ne kadar karşılıyor? Beklediğiniz sonucu almadıysanız üzülmeyin, neyi iyileştirmemiz ve üzerinde çalışmamız gerektiği de belli oldu aslında. O zaman bizi bekleyen iyi bir plan yapmak, büyük düşünüp, küçük adımlarla başlamak ve tabi ki AKSİYONda kalmak.
Şirketinizin değerini bir de benim gözümden görmek isterseniz “Ücretsiz Şirket Analizi” sayfamı ziyaret etmeyi unutmayın!
Sevgiyle kalın.
Belma Öztürk Gürsoy
ActionCOACH İşletme Koçu