Şirketimi kur riskinden korumak mümkün mü? Bunun 4 Temel yolu nedir? Son günlerin soluk kesen gelişmesi döviz kurlarındaki yüksek artışlar ve Türk Lirasının değer kaybı malumunuz. Elbette bunun sonucu olarak genel ekonomik konjonktürden etkilenmeyen işletme yoktur. Bununla birlikte bu duruma açık pozisyonda yakalanan, yani döviz bazlı borçlarına karşılık gelecek düzeyde aynı cinsten dövizli alacağı veya likit kaynağı olmayan ve kur riskini yönetmek üzere bilinçli bir strateji veya finansal araç kullanmayan bazı işletmeler var ki onlar adeta bir deprem yaşıyorlar. Peki nedir bu strateji veya finansal enstrümanlar derseniz gelin bir göz atalım.
1-Doğal Koruma
İş yapış şeklinizde dövizli girdileriniz ve giderleriniz varken aynı para birimi cinsinden dövizli gelir sağlıyor ve aynı cinsten borçlanma yapıyorsanız, kur riskine karşı doğal bir korumanın işlemekte olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle artık Pandeminin de etkisiyle dünyaya büyük bir pazar olarak yaklaşan ve e-ticaret, ihracat ile hem kur riskini yönetmeyi hem de şirketinin büyüme stratejisinde yönünü dünyaya çeviren işletmelerden olmak zorundayız. Şayet büyük bir döviz açık pozisyonu taşımamızı gerektiren bir iş modeliyle ilerliyorsak ve halen işimizi yeni ticari düzene göre pivotlamıyor ve eşanlı kur riski yönetimi için aksiyon almıyorsak, bir nevi kumar oynuyoruz demek yanlış olmaz.
2- Döviz değişimlerini fiyata yansıtmak
Satış sözleşmelerinde kur artışlarının belli bir seviyenin üzerine çıkması halinde (maliyet ile başa başa yakınlaşması gibi) fiyata yansıtılacağını ve bir fiyat farkı faturası düzenleneceğine dair anlaşma yapılması yolu seçilebilir.
3- Dövizli fatura düzenlemek
Fatura döviz cinsinden olduğu zaman, fatura üzerine o gün itibariyle döviz alış kuru esas alınarak Türk Lirası karşılığı yazılsa da, dövizli fatura içinde belirtilen bedelin daha sonraki bir tarihte ödenmesi halinde, ortaya çıkan kur farkı için ayrıca kur farkı faturası düzenlenir.
4- Finansal araçlardan faydalanmak
Yukarıda sayılan ve doğal koruma yöntemleri diyebileceğimiz uygulamalar mümkün olmadıysa, bu durumda başvurabileceğimiz finansal yönetim araçları bulunmaktadır. Maalesef global firmaların Türkiye iştirakleri ve belli büyüklükteki işletmeler dışında bu finansal araçlar pek bilinmiyor ve kullanılmıyor. Elbette bu yöntemler ayrı bir uzmanlık konusu olmakla birlikte genel bir fikir vermesi açısından bazılarına dair özet bilgi vermek isterim.
- İLERİ VADELİ DÖVİZ ALIM – SATIM SÖZLEŞMESİ (FORWARD)
Örneğin vadeli bir borcumuzu kurun ani dalgalanma riskinden korumak amacıyla, bu borcumuz kadar dövizi Forward sözleşmesi yaparak, belirlenen vadede satın alma taahhüdüyle sözleşme tarihinde finans kurumu ile anlaşılan kur ile sabitleyebiliriz. Böylelikle vade tarihinde cari kur ne olursa olsun, borcum kadar dövizi anlaşılan kurdan alarak borcumu kapatabilirim. Buna karşılık vade tarihinde kur daha düşük seyrederse bu avantajdan faydalanmamız mümkün değildir.
- OPSİYON SÖZLEŞMELERİ
Forward için verdiğim örnekten yola çıkarsak, aynı durum için opsiyon sözleşmesi yaparsak, kurun vade tarihinde lehimize olması halinde sözleşmeden bir komisyon ödeyerek cayabiliriz. Bununla birlikte peşin prim ödememiz söz konusudur.
- FUTURES
Üretiminde dövizli girdileri olan bir şirket iseniz, ileri vadeli hammadde alım-satım sözleşmeleri olarak değerlendirebileceğiniz Futures sizin dövizli fiyat artış riski için yönetim aracınız olabilir. Böylelikle vadeli hammadde fiyatını döviz bazlı sabitleyebilirsiniz.
Bu tür finansal araçları daha iyi anlamak ve işiniz için seçenek oluşturmak için mutlaka bir uzman ile görüşmenizi ve risk yönetim planınızda dikkate almanızı öneririm. Neyi bilmediğimizi bilmiyoruz, öyle değil mi?
Özetle, kontrolümüz dışında seyreden kur dalgalanmaları gibi durumlara hazırlıklı olmak, şirketimizin temel finansal göstergelerini takip etmek, basit de olsa bir finansal raporlama disiplinine ve sistemine sahip olmak her zaman önemliydi ancak artık şirketimiz ayakta ve atakta olsun diyorsak son derece elzem.
Şirketinizin kontrollü büyümesi için şirketinizin içinde hangi gelişim alanları olduğuna dair bir uzman görüşüne başvurmak isterseniz, ücretsiz işletme analizi ve seansı için bana ulaşabilir ayrıca aylık ücretsiz webinarlarımda misafirim olabilirsiniz.
Unutmayın, alabileceğiniz en büyük risk, aynı şeyleri yapmaya devam ederek farklı sonuçlar beklemek olacaktır.
Sevgiyle ve sağlıcakla kalın
Belma Öztürk Gürsoy
ActionCOACH İşletme Koçu