Hangi büyüme stratejisi işletmeniz için en doğru seçim?
Bu soruya odaklanmadan önce Büyüme mi karlılık mı? değerlendirmesini yapmak önemli. Tahmin edersiniz ki işletme sahiplerinin büyük çoğunluğunun bu konudaki ilk yanıtı “Her ikisi de” oluyor. Peki ya sizce? Gelin, bu tür bir soruya cevap ararken kullanabileceğimiz basit bir matris üzerinden konuyu ele alalım.
Öncelikle büyüme mi karlılık mı değerlendirmesinde şirketimizin ve hizmet ettiğimiz pazarın hangi gelişim aşamasında olduğu kritik değişkenlerden biridir. Örneğin yeni kurulmuş bir işletmemiz varsa pazarda tutunmak ve işletme sermayesi yaratacak düzeyde karlılığa odaklanmak önceliğimiz olabilir. Veya pazarda artık tanınıyor ve belli bir ölçeğe ulaşmışsak bu kez büyümeye ve şirketin bu trendi devam ettirmesini garanti altına alacak stratejileri seçmeye odaklanabiliriz. Ayrıca her bir seçimin hem avantajları hem de iyi yönetilmesi gereken zayıf yönleri bulunmaktadır.
- Düşük Büyüme & Düşük Karlılık: Hiçbir işletme sahibi bu alanda olmak veya kalmak istemez, öyle değil mi? Hele ki borçlanma seviyesinin yüksek olduğu ve işletme sermayesini karşılayacak düzeyde nakit döngüsü sağlamayan bir seyirde devam ediyorsak, işletmemizin hayatta kalma olasılığı düşüktür. Yüksek düzeyde sürdürülebilirlik riski taşıyoruz denilebilir. Önceliğimiz düzenli nakit döngüsünü sağlayacak aksiyonları almak olmalıdır.
- Düşük büyüme & Yüksek Karlılık: Yüksek karlılık harika bir gidişat. Bununla birlikte kısa vadeli başarı göstergesi olarak kalmaması için orta ve uzun vadeli şirket stratejisini kurgulamak ve buna göre karın bir kısmıyla şirketin aynı zamanda geleceğine yönelik yatırım yaptığımızdan emin olmak gerekli. Zira bugünden gerekli adımları atmazsak çok geç kalabiliriz.
- Yüksek büyüme & Düşük Karlılık: Bu durumda pazardaki payımızın ve şirketin itibarının büyümeye paralel yüksek olacağını söylemek mümkün. Ancak düşük karlılık ciro ve miktardaki büyüme kadar maliyetlerin de önemli oranda büyüdüğüne işarettir. Şirketin büyümeyi devam ettirebilmesi de karlılık ve nakit yaratma kapasitesine bağlıdır. Bu nedenle yeterli karlılık yoksa, hızlı büyüme işletmemizin sonu dahi olabilir.
- Yüksek büyüme & Yüksek Karlılık: Mevcut durumumuz bu seviyede ise odağımız şirketimizin orta ve uzun vadeli büyüme ve karlılık stratejilerini hayata geçirmekte ve borçlanma seviyemizi iyi yönetmekte olmalı. Yüksek büyümenin ne oranda karlılıkla finanse edildiği önemli bir gösterge ve iyi takip edilmeli.
Malumunuz, hiçbir statü değişim ve dönüşüme girmeden sonsuza kadar sürmüyor. Bu durum işletmelerin ve ürünlerin hayat döngüsü için de geçerli. Bu nedenle iyi bir büyüme ve karlılık trendi yakalamış olsak dahi bir hatta birkaç sonraki adımı planlamak ve en doğru strateji için değerlendirme yapmak zorundayız.
Diyelim ki büyüme ve karlılıkla ilgili durum değerlendirmenizi yaptınız ve büyüme stratejinizi belirleyeceksiniz. Seçeneklerimiz neler? İşte başlıcaları:
- Mevcut faaliyet gösterdiğimiz pazardaki payımızı büyütmek.
- Potansiyel müşteri araştırması ve marka bilinirliğini artırmak yoluyla yeni pazarlar bulmak
- Pazarda rekabet gücümüzü sürdürmemizi sağlayacak yeni ve farklı ürünleri sunmak, bu şekilde bizi tanımayan yeni müşterilere ulaşmak.
- Özellikle mevcut pazarında daralma yaşayan işletmeler için yeni ticari alanlara girmek
- Sinerji sağlayacak olan stratejik ortaklıklar yapmak (maliyet avantajı, aynı hedef kitleye hitap eden rakip olmayan işletmelerin müşterisine kolay erişim avantajı gibi)
- Uluslararası kapsayıcılık sağlayacak yurtdışında şirketleşme, temsilcilik açma gibi yöntemlerle büyüme
- Şirket satın alma ve birleşme yoluyla büyüme.
- Alternatif kanallar kurmak ve kullanmak (fiziki mağazalarla birlikte sanal mağazalar açmak veya gezici mobil hizmetler sunmak gibi)
Buraya kadar büyüme stratejileri konusunda çalışmaya başlamak için sizlere temel düzey bilgi aktardığımı düşünüyorum. Sıra sizde! Şu adımları takip edin:
- Önce son birkaç yılın (mümkünse 5 yıllık) büyüme ve karlılık rakamlarını önünüze alın.
- Büyüme ve karlılık matrisinde hangi alanda olduğunuzu tespit edin. Önerilen değerlendirmeyi yapın.
- Büyüme hedefiniz doğrultusunda işletmenize en uygun stratejiyi seçmek üzere yöneticileriniz, varsa paydaşlarınızla bir araya gelin.
- Mutlaka 3-5 yıllık bir stratejik plan hazırlayın, (bunu bir çalıştay ile yapmak en idealidir) ve uygulamasını düzenli olarak takip edin.
Şirketinizin büyüme potansiyelini hakkında bilgi almak isterseniz işletme analizi, stratejik planınızı adım adım profesyonel bir işletme koçuyla ve bir sistem kullanarak yapmak isterseniz stratejik planlama hizmetlerimiz tam da bu amaca hizmet ediyor.
“Şirketler de ağaçlar gibidir, küçük de olsa büyümüyorlarsa aslında ölüyorlardır.”
Sevgiyle kalın,
Belma Öztürk Gürsoy